Đối với sự phát triển của trẻ, giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng. Nhờ ngủ đủ giấc, trẻ sẽ cao lớn, khỏe mạnh, thông minh và tràn đầy năng lượng. Bài viết này sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ tầm quan trọng của giấc ngủ và chia sẻ bí quyết giúp bé ngủ ngon, phát triển khỏe mạnh.

Đặc điểm của giấc ngủ

• Giấc ngủ là trạng thái đặc trưng bởi sự giảm hoạt động, tương tác hạn chế với môi trường xung quanh, tư thế cụ thể (nằm, nhắm mắt) và dễ dàng thức dậy. Giấc ngủ được chia thành 3 trạng thái:
• Giấc ngủ NREM: Giai đoạn nghỉ ngơi, phục hồi, hoạt động não thấp, chia thành 3 giai đoạn (1, 2, 3). Giai đoạn 3 (giấc ngủ sâu) chiếm ưu thế trong 1/3 đầu tiên của đêm. Giai đoạn NREM liên quan đến ít hoặc không có hoạt động tinh thần.
• Giấc ngủ REM: Giai đoạn “mơ”, hoạt động não cao, liên quan đến củng cố trí nhớ, phát triển hệ thần kinh trung ương. Giai đoạn REM chiếm ưu thế trong 1/3 cuối cùng của đêm. Giai đoạn REM có đặc điểm là không có trương lực cơ, nghĩa là cơ thể không cử động được.
• Trạng thái tỉnh táo: Trạng thái hoạt động và tương tác với môi trường xung quanh.

Chu kỳ giấc ngủ: Giấc ngủ NREM và REM thay phiên nhau theo chu kỳ trong suốt đêm, được gọi là nhịp siêu ngày.

Vì sao trẻ em cần được ngủ đủ giấc?

Mối liên hệ giữa chất lượng giấc ngủ và hiệu quả học tập:

• Củng cố kết nối thần kinh: Khi trẻ ngủ, não bộ sẽ hoạt động để củng cố các kết nối thần kinh được hình thành trong ngày, giúp trẻ tiếp thu và ghi nhớ kiến thức nhanh hơn
• Phân loại và lưu trữ ký ức: Giấc ngủ sâu giúp não bộ phân loại và lưu trữ thông tin từ bộ nhớ ngắn hạn sang bộ nhớ dài hạn, giúp trẻ nhớ lâu hơn những gì đã học được.
• Kích thích tư duy sáng tạo: Giấc ngủ REM, giai đoạn mà trẻ mơ, đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích tư duy sáng tạo, giúp trẻ đưa ra những ý tưởng mới mẻ và giải quyết vấn đề một cách độc đáo.

Vai trò của giấc ngủ đối với điều chỉnh cảm xúc:

• Giảm căng thẳng và lo âu: Khi ngủ, cơ thể trẻ sẽ sản sinh ra melatonin, một loại hormone giúp cân bằng cảm xúc và giảm căng thẳng, lo âu.
• Kiểm soát hành vi: Ngủ đủ giấc giúp trẻ kiểm soát hành vi tốt hơn, ít bực bội và cáu kỉnh hơn.
• Giấc ngủ giúp trẻ phát triển khả năng đồng cảm, tăng cường khả năng lắng nghe và thấu hiểu người khác:

Vai trò của giấc ngủ đối với phát triển cấu trúc não bộ:

• Kích thích phát triển tế bào não: Giấc ngủ giúp kích thích sự phát triển của tế bào não, đặc biệt là ở các khu vực quan trọng liên quan đến học tập, trí nhớ và ngôn ngữ.
• Tăng cường kết nối thần kinh: Ngủ đủ giấc giúp tăng cường kết nối thần kinh giữa các vùng não bộ, giúp trẻ xử lý thông tin nhanh hơn và hiệu quả hơn.
• Phát triển vỏ não: Giấc ngủ ảnh hưởng đến sự phát triển của vỏ não, khu vực chịu trách nhiệm cho các chức năng cao cấp như ngôn ngữ, tư duy và giải quyết vấn đề.

Thời gian ngủ của trẻ theo độ tuổi

Bí quyết giúp trẻ ngủ ngon

Tạo thói quen ngủ đều đặn:

• Giúp trẻ hình thành thói quen ngủ nghỉ nề nếp bằng cách cho trẻ ngủ và thức dậy cùng thời điểm mỗi ngày, cả vào những ngày nghỉ
• Tránh cho trẻ ngủ quá nhiều vào ban ngày vì có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm.
• Khuyến khích trẻ vận động thể chất vào ban ngày để giúp trẻ ngủ ngon hơn vào ban đêm.

Thư giãn trước khi ngủ:

• Tạo bầu không khí thư giãn trong phòng ngủ của trẻ khoảng 1 giờ trước khi ngủ.
• Đảm bảo phòng ngủ tối, yên tĩnh và có nhiệt độ phù hợp cho trẻ.
• Tránh cho trẻ xem tivi, chơi điện tử hoặc sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ vì ánh sáng xanh từ màn hình có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất melatonin, hormone điều hòa giấc ngủ.

Chế độ ăn uống hợp lý:

• Hạn chế cho trẻ ăn/uống quá nhiều trước khi ngủ
• Cho trẻ ăn tối ít nhất 2 giờ trước khi ngủ để tránh bị đầy bụng và khó ngủ.
• Hạn chế cho trẻ uống nước ngọt, nước có ga hoặc đồ uống chứa caffeine trước khi ngủ vì có thể khiến trẻ đi tiểu nhiều và thức giấc ban đêm.